De deugdzame despoot

Met tweehonderdzeventig kilometer per uur gaat het noordwaarts door de nacht en in de bijrijdersstoel van een forse Mercedes met veel motorvermogen voel ik me zoals ik me voelde op de achterbank van de Amerikaanse Humvee waarin ik ooit de Afghaanse provincie Uruzgan doorkruiste. De Amerikanen die me in Uruzgan onder hun hoede hadden genomen, reden doorgaans zo hard als het terrein en de situatie toelieten—nooit harder dan een kilometer of zestig—en accepteerden de kans op een bermbom te rijden met een bewonderenswaardig fatalisme, dat ik bij gebrek aan opties al tijdens onze eerste gezamenlijke rit omarmde. Toch vroeg ik me telkens weer af of ik de enige was in onze Humvee die worstelde met dat misselijkmakende gevoel van machteloosheid dat me in zijn greep had zodra ik de achterdeur van de Humvee naast me dichttrok—en dat me nu weer in zijn greep heeft.

Wekenlang deed ik in een vorig leven cursussen om te leren omgaan met de uitersten van forse auto’s met veel motorvermogen. Met de branie waarmee ik aan de eerste cursus begon, rekenden instructeurs snel af en even snel realiseerde ik me dat ik nog veel te leren had. Supergaaf, wat ik leerde, het belangrijkste misschien wel dat ik van auto’s slechts het uiterste moet vergen als het echt niet anders kan. Nu is er niets gevaarlijker dan iemand die slecht autorijdt te vertellen dat-ie slecht autorijdt en dus geef ik me over aan het fatalisme dat ik ooit in Uruzgan omarmde. Het misselijkmakende gevoel dat daarmee gepaard gaat negerend, dwing ik mijn gedachten terug naar Uruzgan, waar ik twee geweldige jaren doorbracht.

Nederlandse genisten, in Uruzgan, sloopten Camp Ripley, het uh… het mannelijke tentenkamp waarin ik leefde, en lieten in plaats van dat tentenkamp een gepantserde stad verrijzen, die ze Kamp Holland doopten. Jammer, maar gelukkig vond ik binnen Kamp Holland een oplossing om mezelf mannelijk te blijven huisvesten. De Amerikanen vertrokken—ook jammer—en Nederlandse troepen startten hun wederopbouwmissie zonder de vraag te stellen of er in Uruzgan iets weder op te bouwen was.

Met de Amerikanen reisde ik door de hele provincie Uruzgan. Het enkele Nederlandse peloton dat de gepantserde stad soms verliet, kwam niet verder dan een paar kilometer van die stad en anders dan mijn Amerikaanse vrienden in hun Humvee ging zo’n peloton stapvoets voorwaarts. Genisten, speurend naar bermbommen met hun metaaldetectors, schuifelden voor zes, zeven of acht voertuigen uit, wat voor de bemanning van die voertuigen in principe gevaarlijker was dan het accepteren van het risico op een bermbom te rijden. Vijandelijke strijders immers konden een stuntelend peloton op elk moment onder vuur nemen. Grote aantallen Nederlandse slachtoffers waren in dat geval onvermijdelijk.

Gelukkig waren er geen vijandelijke strijders in Uruzgan. Er was oppositie, maar die oppositie manifesteerde zich mopperend, zelden gewelddadig. Het gestuntel van Nederlandse pelotons werkte echter als een rode lap op de paar hooligans onder onze oppositie. Die hooligans groeven weldegelijk bermbommen in en omdat hun bermbommen relatief simpel waren en weinig metalen delen bevatten, ontsnapten ze soms aan detectie …

Plan na plan diende ik in om het de hooligans onder onze oppositie onmogelijk te maken bermbommen in te graven. Die plannen behelsden de inzet van kleine eenheden, die ’s nachts niet in de gepantserde stad zouden slapen, en dat uh… tsja, dat was te spannend voor de Nederlandse krijgsmacht, die nu plannen smeedt middels deelname aan een EU-leger de Russen uit Europa te weren, en … de snelheid waarmee het door de nacht gaat, loopt terug. We naderen het Deense Hirtshals, waar we in de loop van de ochtend de ferry nemen naar Noorwegen om daar overmorgen Glen Diesen te interviewen, die het boek The Ukraine war & the Eurasian world order schreef, dat ik vertaalde. Knap boek, waarvan ik zeker weet dat het zelfs de meest verstokte gangbaremedia-aficionado de ogen opent voor de mogelijkheid dat Rusland het vredelievende Oekraïne níet ongeprovoceerd binnenviel.

Langzaam gaat het nu door Hirtshals. We vinden de plek waar we straks aan boord gaan van de ferry en rijden verder langs vissers- en plezierhavens. Hirtshals lijkt het midden te houden tussen een Nederlandse nieuwbouwwijk en het Engelse dorp Saffron Walden, waar Heidi, Moos de herdershond en ik anderhalf jaar geleden nog woonden. Ik zou graag een wandeling door het dorp maken maar voel me alsof ik een dag in een Humvee heb doorgebracht en terwijl het ochtendgloren plaats maakt voor een zonnige dag pak ik mijn rugzak uit de achterbak van de Mercedes, die tot stilstand is gekomen op een parkingenplads aan het strand.

Aan de voet van een duin ga ik zitten tussen helmgras. Ik kook water uit een veldfles in een ketel op mijn gasbrander, onderdruk het verdriet dat me overvalt als ik denk aan Moos, die een paar maanden geleden overleed en niet langer om me heen schooiert als ik koffiezet, en giet zorgvuldig kokend water op de koffie in de filter op de rand van mijn Stanleythermos. Terwijl het water doorloopt, rol ik mijn slaapzak uit. Ik drink wat koffie die ik in de dop van de thermos schonk, kruip in mijn slaapzak, denk met weemoed aan het knusse hoekje dat ik ooit bezette in een tent in Camp Ripley en val in slaap.

Half juni 2024. Met zevenentwintig knopen per uur gaat het noordwaarts over het Skagerrak. De zon schijnt, de zee is kalm, niks loos, maar uh… er knaagt iets aan me. Ik weet niet wat en om mijn zinnen te verzetten, denk ik aan de tocht die ik ooit maakte van het Zweedse Malmö naar Rotterdam in een kano waarvan ik bij thuiskomst in een outdoormagazine las dat het een prima kano is voor glad binnenwater. Geen zon op de dag dat ik de Sont overstak, de zee ruig. Toch had ik het destijds op de Sont beter naar mijn zin dan vandaag op het Skagerrak en dat heeft niets te maken met hoe Heidi en ik faalden een leven op te bouwen in Catalonië, waar we naartoe verhuisden nadat we faalden een leven op te bouwen in Saffron Walden. Het gevolg van dat aanhoudende falen is dat we alweer een paar weken dakloos zijn, maar we lachen om dat soort pech en ik realiseer me dat ik dondersgoed weet wat aan me knaagt. Ik blijf mezelf—en daarmee Heidi—in de voet schieten door voor kralen en spiegeltjes boeken te vertalen.

Mijn leven lang leefde ik naar het principe dat het me nooit aan iets ontbreekt zolang ik naar perfectie streef in alles wat ik doe, al is het koffiezetten. Toegegeven, mijn wensen—en gelukkig ook die van Heidi—zijn beperkt, maar dat streven naar perfectie—dat net zoveel inspanning kost als de kantjes ergens van aflopen—leidde altijd tot iets positiefs en tot een paar maanden geleden twijfelde ik niet aan de onfeilbaarheid van mijn perfectieprincipe. Nu, vier vertalingen en redacties verder, lijkt alle positiviteit uit het leven te zijn geërodeerd. Mijn eigen werk ligt al maanden stil en uh… man, ik denk dat Diesens werk—en dat van de andere mensen dat ik vertaalde—het verdient gelezen te worden, maar ondertussen voelt het alsof ik opnieuw vanuit een mannelijk tentenkamp een gepantserde stad in word gezogen.

Twee maanden werkte ik zeven dagen per week aan de vertaling van Diesens boek en nu zit ik—niet eens voor kralen en spiegeltjes—op een bankje op het dek van de Superspeed II, die ons naar Noorwegen vaart, en dat, nondeju, is niet het probleem. In mijn wereld zou er onherroepelijk iets positiefs voortvloeien uit deze reis, maar terwijl ik koffie schenk in de dop van mijn thermos realiseer ik me dat ik me daadwerkelijk uit mijn wereld een gepantserde stad in heb laten zuigen en daar is mijn perfectieprincipe waardeloos. Mijn wereld is niet een wereld van te hard van tankstation naar tankstation rijden in een forse Mercedes met veel motorvermogen. Mijn wereld is een wereld van tentenkampen, van ploeteren op de Sont in een kano en … twee meisjes poseren voor de telefoon die een van hen omhooghoudt. Beiden dragen een zwarte hoodie met op de borst een patch in het rood, wit en groen van de Italiaanse vlag. Tentenkampen! Ploeteren op de Sont! Italiaanse vlag! Vespa! Misschien vloeit er toch iets positiefs voort uit deze reis …

Nadat ons falen een leven op te bouwen in Catalonië definitief was, reisden Heidi en ik naar Nederland, waar Heidi zich nu druk maakt om woonruimte. Wat als we nadat we die woonruimte hebben gevonden een reis van een paar maanden maken op een Vespa beladen met een simpele kampeeruitrusting? Zo’n tocht levert me onherroepelijk voldoende stof voor het schrijven van een nieuw boek en dat, die reis en het schrijven van een nieuw boek, daarvan ben ik overtuigd, zuigen me weer mijn wereld in.

Een zwarte Vespa met aan één kant op het voorscherm drie banen in de kleuren van de Italiaanse vlag. Onbenullig detail maar belangrijk in mijn wereld! Twee zwarte helmen met daarover, net uit het midden, ook drie banen, rood, wit en groen. Een kleine koffer op het rek voorop, een iets grotere koffer op de drager achterop. Standaard scooterkoffers zijn te rond, bedenk ik, en ik verdeel de uitrusting die zich opstapelt op het dek van de Superspeed II over koffers die ik zelf bouw en stop wat uitrusting in de ruimte onder het zadel van de Vespa. Dan pak ik de koffers weer uit. Ik stoot uitrusting af, vervang uitrusting voor dezelfde uitrusting met minder volume, pak de koffers weer in en … de snelheid waarmee het over het Skagerrak gaat, loopt terug. We naderen de Noorse stad Larvik, de Vespa perfect bepakt.

Naast me, op de rand van een waterput voor de Løvøvkapel op het schiereiland Løvøya, ten zuiden van Oslo, raakt water aan de kook op mijn gasbrander. Diesens Nederlandse uitgever en ik verblijven hier in een huisje op een camping en ik vond het geweldig Glen Diesen vanmorgen in de tuin van dat huisje te ontmoeten. Het interview met hem ging mis omdat een deel van de opnameapparatuur in Nederland was achtergebleven. Diesen noch ik was daarvoor verantwoordelijk, maar ons beider streven naar perfectie stroomde roemloos het Oslofjord in en uh… laat ook maar.

Heidi, toen ik haar gisteren belde, stemde lachend in met mijn Vespaplan, hoewel ze me erop wees dat er geen sprake kan zijn van een Vespa zolang ik me verschuil in een gepantserde stad—ze gebruikte andere woorden dan de woorden gepantserde stad—waarna ze me vroeg een e-mail te sturen naar de eigenaar van een grotwoning in Antequera, een stad in het Spaanse Andalusië. Uit het antwoord dat ik kreeg op de e-mail die ik stuurde, concludeerde ik dat er waarschijnlijk alweer snel een einde komt aan onze dakloosheid. Prachtig, maar ondertussen heeft een Vespa het zich comfortabel gemaakt in mijn gedachten en genietend van de rust op Løvøya belandden Heidi en ik zojuist—hoewel pas volgend jaar rond deze tijd—in Estland in een spagaat. Met de boot naar het Finse Helsinki en vandaar door naar de Noordkaap, in Noorwegen, of via Sint-Petersburg naar Finland? Ik uh… ik heb geen idee of we op een Vespa Rusland in kunnen reizen en mijn gedachten springen naar de Nederlandse krijgsmacht die middels deelname aan een EU-leger plannen smeedt de Russen uit Europa te weren.

Zorgvuldig kokend water gietend op de koffie in de filter op de rand van mijn thermos bedenk ik inwendig grinnikend dat geen van de militairen die zich in Uruzgan ooit in het veilige Kamp Holland verscholen, bereid zal zijn de Russen tegemoet te treden. En gelukkig hoeft dat ook niet. Geen Rus piekert erover Europa binnen te vallen en ik grinnik opnieuw inwendig als ik denk aan hoe ik al op de lagere school werd gedrild van daken te schreeuwen dat ik gelukkig was omdat ik in een democratie was geboren, niet in een land onder bestuur van een despoot of dictator. Despoten en dictators, anders dan democratisch gekozen bestuurders, zijn ondeugdzaam. Ik uh… ik twijfelde maar hield mijn mond, wist al jong dat vrijheid van meningsuiting alleen geldt voor mensen die aanvoelen welke meningen mogen worden geuit. Ik zat op school mijn tijd uit, deed er alles aan in de tijd die me restte wél iets te leren en ontdekte zodoende dat despoten en dictators, een enkele uitzondering daargelaten, wél deugdzaam zijn. Anders dan democratisch gekozen bestuurders regeren ze in het belang van hun volk. Democratisch gekozen bestuurders daarentegen, een enkele uitzondering daargelaten, regeren in het belang van zichzelf en kunnen slechts van ondeugdzaam handelen worden weerhouden door een volk dat een diepgaande belangstelling aan de dag legt voor het reilen en zeilen van de staat.

Dagelijks een krant lezen en het achtuurjournaal kijken, zoals ik als kind werd gedrild te doen, voldoet niet omdat kranten en het achtuurjournaal slechts het nieuws brengen waarin wordt voorzien door een klein clubje mensen dat democratisch gekozen bestuurders tot ondeugdzaam handelen verleidt. Dagelijks een krant lezen en het achtuurjournaal kijken als uiting van een diepgaande belangstelling in het reilen en zeilen van de staat staat gelijk aan gemakzucht, en gemakzucht en leven in een democratie verhouden zich zó slecht tot elkaar dat een volk dat denkt gemakzuchtig in een democratie te kunnen leven onherroepelijk via een ochlocratie een akelig type dictatuur in wordt gezogen—noem het een technocratie—die wordt bestuurd door dat clubje mensen dat kranten en het achtuurjournaal van nieuws voorziet en democratisch gekozen bestuurders tot ondeugdzaam handelen verleidt.

Wie krant en achtuurjournaal laat voor wat ze zijn en in plaats daarvan bijvoorbeeld Diesens boek leest, begrijpt snel dat Rusland Europa slechts zal binnenvallen als Europa een existentiële dreiging vormt voor Rusland. Zover zal het nooit komen want Europa vormt een te grote existentiële dreiging voor zichzelf. Waarom dan een EU-leger? Wie krant en achtuurjournaal laat voor wat ze zijn, begrijpt dat Europese jongeren eenvoudigweg niet kúnnen worden opgeleid tot strijdbare militairen die het op kunnen nemen tegen Russische militairen. Europese jongeren zullen in plaats daarvan worden opgeleid tot bewapende BOA’s, die zich garant stellen voor het voortbestaan van de dictatuur waar Europeanen zich gemakzuchtig in laten zuigen …

Vind je mijn blogs de moeite waard? Steun me! Alle beetjes helpen 🙂

https://nikkonorte.backme.org/

https://paypal.me/nikkonorte1

Dank aan iedereen die al gedoneerd heeft! Jullie maken dit mogelijk.

Wil je mijn blog op social media delen? Bedankt voor je steun!