Contraverlichting …
‘So, without examining Moos, you can tell what medication she needs?’ viel Heidi onkarakteristiek fel uit.
‘Well, you tell me your dog is itching. Apoquel is the best I can give you,’ schamperde de dierenarts en mijn gedachten dwaalden naar het onderzoek dat ik de vorige avond las. Het testosterongehalte van onderzochte Amerikaanse mannen, leerde ik uit dat onderzoek, ligt vijftig procent lager dan het lag in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Mijn levensstijl, leerde ik even later, brengt geen risico met zich mee voor een laag testosterongehalte en ik bedacht dat daarin waarschijnlijk de oorzaak school van de stille hoop die ik koesterde dat de ruzie tussen Heidi en de dierenarts zou escaleren.
Zonder anti-jeukmedicijn in de avondschemer op weg naar huis kalmeerde Heidi, maar eenmaal thuis, in het Engelse dorp waar we een paar maanden geleden neerstreken, en nog voordat ik de haard en wat kaarsen had aangestoken en koffie had gezet, had Heidi op haar laptop drie Apoquelonderzoeken gevonden. Eén onderzoek uitgevoerd door de producent van Apoquel, de firma Pfizer, twee onafhankelijke onderzoeken. De firma Pfizer, las Heidi voor, concludeert in zijn onderzoek dat Apoquel jeuk bij honden onderdrukt. De twee onafhankelijke onderzoeken bevestigen die conclusie en waarschuwen dat een fors percentage van de honden die Apoquel langer dan een jaar toegediend krijgen, sterft. Het onderzoek van de firma Pfizer had acht dagen geduurd. De onafhankelijke onderzoeken waren longitudinaal …
‘Moos heeft last van ringworm. Makkelijk te behandelen,’ merkte Heidi niet veel later op terwijl ik naar het vuur in de haard staarde en probeerde de tonen te duiden in de koffie die ik had gezet van mataribonen uit Jemen en ik begrijp waarom ik juist nu aan Moos denk. Een paar kilometer ten oosten van het Franse dorp Wissant struin ik piekerend door de velden. De twee herten die ik zie grazen, doen me uit gewoonte naar Moos speuren om haar ervan te weerhouden de jacht in te zetten. Maar Moos de herdershond bleef met Heidi in Engeland achter toen ik naar Nederland reisde om advocaat Liesbeth Zegveld in de rechtbank te assisteren tijdens een zitting van de zaak die ze aanspande tegen de Nederlandse staat uit naam van een aantal Afghanen wier huizen ooit in hun en mijn optiek zonder aanleiding door Nederlandse militairen werden gebombardeerd.
Eind september 2022. Sinds een paar weken is het toegestaan Frankrijk zonder negatieve covidtest binnen te reizen. Van die gelegenheid maakte ik gebruik door op weg naar Nederland in Dover de boot te nemen en bij Au coin des collectionneurs in Calais mijn verzameling Blueberry’s, Gastons, Lucky Lukes en Tuniques Bleues aan te vullen. De zitting van de rechtbank is inmiddels alweer drie dagen geleden, uitspraak in november, en net voor het middaguur zette ik in de regen mijn tent op op een camping in het dorp Leubringhen, een halfuur rijden van de haven van Calais vanwaar ik morgen weer naar Engeland vaar.
Onder een dreigend wolkendek wandelde ik vanmiddag van Wissant naar de Cap Blanc-Nez, naar de Cap Gris-Nez en terug naar Wissant, waar ik in café Chez Nicole koffiedronk en afwisselend piekerend in het niets staarde en las hoe het Blueberry verging in La piste des Sioux. Leuk dorp, Wissant. Mooie omgeving. Als Heidi en ik een paar jaar geleden in Wissant waren beland, anders dan in Bayeux, een stukje verder, in Normandië, waren we misschien niet al na een paar maanden naar Andalusië verhuisd, een gedachte die mijn gedachten naar de film Sliding doors deed dwalen op het moment dat Nicole, misschien niet Nicole maar wel ouderwets aantrekkelijk, een tweede koffie voor me op tafel zette.
‘Tu es du sud?’ vroeg ze vriendelijk. ‘Comment tu t'appelles?’ Personne s’attend à l’inquisition espagnole, dacht ik en ik antwoordde: ‘Nikko, je m’appelle. Je suis du nord, Néerlandais, mais j'habite en Angleterre. Nicole, je présume?’
‘Alice. Et je t’appelle Blueberry, si ça te dérange pas,’ haar lach schalks, een van haar tanden charmant scheef.
‘Uh-hum,’ bracht ik Hornbloweresk uit en terwijl Alice terugliep naar haar toog realiseerde ik me dat het grapje uit de film Sliding doors, no one expects the Spanish Inquisition, me bruusk had teruggeroepen naar de werkelijkheid van vandaag de dag.
De contraverlichting is in volle gang. De staat legt geen rekenschap meer af voor zijn daden, grondrechten worden met voeten getreden en rede en logica en daarmee elke vorm van intellectuele discours sterven een stille dood. De wetenschap is monddood gemaakt, intolerantie wordt aangemoedigd en als gevolg van dat alles viert obscurantisme hoogtij. En het unieke aan de werkelijkheid van vandaag de dag is dat nauwelijks iemand beseft dat een revolutie gaande is. Overspoeld met staatsgefiatteerde misinformatie over de ernst van een virus, over de situatie in Oekraïne en over het klimaat laten we ons volgzaam maar met opgeheven hoofd dystopia binnenvoeren.
Gebruikmakend van ons onvoorwaardelijke en gemakzuchtige geloof in ongefundeerde waanzin, noem het obscurantisme, dwingt een elite ons met zachte hand naar een leven waarin geen enkele vrijheid heilig is. En dat is grappig, want na honderd jaar verlichting dwong diezelfde elite ons ooit met zachte hand met harde hand een einde te maken aan de hegemonie van geestelijkheid en adel. Wat als Boris Johnson Volodymyr Zelensky niet had overgehaald de onderhandelingen af te breken die de Russische inval in Oekraïne hadden kunnen voorkomen? Wat als Jacinda Ardern, president van Nieuw-Zeeland, in haar door de gangbare media genegeerde UNGA-toespraak, niet had gepleit voor meer socialemediacensuur, maar het bewijs had gepresenteerd dat de mens in staat is het klimaat op aarde te beïnvloeden – waartoe de mens niet in staat is? Wat als de gangbare media, conform hun belofte aan de maatschappij, de bedragen hadden gerapporteerd die Bill Gates en westerse overheden betaalden aan de UN en aan een organisatie met de naam WEF voor de ontwikkeling van een digitaal paspoort dat eerdaags dystopia’s kloppende hart zal zijn?
Dankbaar heeft het gros van de wereldbevolking weer geaccepteerd dat de aarde het centrum van het universum is en de relatieve vrijheid die we tot voor 2020 genoten, is even dankbaar geruild voor het genot van het overdragen aan de inquisitie van de paar mensen die weigeren afstand te doen van rede en logica. Revolutionairen regeren inmiddels de gangbare media met ijzeren vuist, de meeste overheden wereldwijd zijn door de knieën gegaan, in Oekraïne wordt een aan de revolutie getrouwe, gewapende macht opgebouwd en … ‘Tu manges avec nous, Blueberry?’ had Alice mijn gedachten onderbroken. De tafels in de eetzaal van Chez Nicole waren gedekt, op elke tafel een pan voor leeggegeten mosselschelpen. Gasten druppelden binnen. Onbevangen keek Alice me aan, geen volgzaamheid in haar oogopslag …
Bij een boucherie op een steenworp afstand van Chez Nicole kocht ik een stukje runderlever. Een steenworp verder vond ik een SPAR waar ik een ui kocht, champignons, een paprika, broccoli en eieren. Niet veel later zat ik over mijn brander gebogen voor mijn tent, het weer opgeklaard. Ruim achttien kilometer had ik over een strand gelopen, berekende ik, en mijn benen protesteerden toen ik na mijn eenvoudige doch voedzame maaltijd opstond voor een tweede wandeling.
Heuvel opwaarts gaat het. Waar twee heuvels op hun laagste punt samenkomen, kleurt de ondergaande zon de paar wolken die er nog zijn dieprood boven de witte kliffen van Dover en … de grazende herten vluchten bokkend naar een bosrand. Voetstappen achter me. Het duurt niet lang tot ik tussen vier mannen loop met de ectomorfe lichaamsbouw van mensen uit de hoorn van Afrika. Ik weet tussen wie ik loop, pas mijn tred aan en vraag: ‘On the way to England?’ Het blijft stil tot de man links naast me opkijkt van de telefoon waarmee hij navigeert. ‘You police?’ zijn stem vriendelijk.
‘Don’t be ridiculous.’
Zwijgend lopen we verder en ik herken in mezelf de signalen die duiden op aankomende onbezonnen strapatsen. Wat als ik met mijn nieuwe vrienden meevaar naar Engeland, waarvan ik zeker weet dat het hun reisdoel is? Wikkend en wegend loop ik tussen vier Afrikanen door de vallende duisternis tot ik me realiseer dat ik lang geleden met mezelf afsprak dat twijfel, zeg wikken en wegen, gelijk staat aan nee. Maar ik voel niets voor een afscheid, herinner me een belangrijk Amhaars woord dat ik leerde tijdens mijn omzwervingen in Ethiopië en zeg: ‘Boena?’ De man naast me kijkt opnieuw op van zijn telefoon en trekt een wenkbrauw op.
‘Only if you have time,’ vul ik aan en ik wijs met een duim naar mijn rugzak.
Aan de rand van een bosperceel zitten twee knapen met lastige namen, Mebratoe, Jemal en ik rond de gasbrander die ik uit mijn rugzak heb gepakt. Alleen Jemal spreekt. Zijn kompanen, vanuit Eritrea met hem onderweg naar Engeland, zijn zwijgzaam maar alert op hoe ik kokend water uit een ketel over de gemalen arabicabonen giet in de filter op de rand van mijn Stanleythermoskan. Eind twintig schat ik de knapen om me heen. Te oud om op de vlucht te zijn voor de dienstplicht in Eritrea, waarvan ik weet dat hij vaak langer duurt dan de anderhalf jaar die ervoor staat. Veel informatie laat Jemal niet los, maar het is duidelijk dat zijn kompanen en hij in de loop van de nacht de oversteek naar Engeland wagen. Ze zijn te vroeg en het oponthoud waarin ik voorzie, komt gelegen.
‘Why did you leave Eritrea then,’ vraag ik Jemal terwijl ik koffie uit de thermoskan in de dop ervan schenk en die dop aan Mebratoe geef, die naast me zit. ‘Freedom,’ antwoordt Jemal en hij kijkt me aan alsof zijn antwoord een vraag is.
‘Then, you best head back to Eritrea,’ reageer ik te snel. In plaats van het politieke betoog dat ik verwacht, kijkt Jemal me een moment aan voordat hij vraagt: ‘Why?’ Omdat de EU jullie niet uit menslievendheid naar Europa heeft gelokt, maar jullie misbruikt om de ontwrichting van Europa te versnellen. Omdat jullie slim genoeg zijn om de Calais-jungle te vermijden maar niet slim genoeg zijn om te beseffen dat een lekkende vissersboot over de Rode Zee navigeren een mens gelukkiger maakt dan … ‘Just a thought,’ mompel ik terwijl ik koffie bijschenk in de thermoskandop, die Mebratoe aan zijn buurman heeft doorgegeven.
Vier paar ogen zijn op me gericht als ik de laatste slokken koffie uit de thermoskandop drink. Als geregisseerd richten die ogenparen zich op de brander die nog tussen ons op de grond staat en grinnikend graai ik in mijn rugzak naar de fles met extra water die ik bij me heb. Opnieuw zet ik boena en opnieuw gaat de thermoskandop rond. We praten niet; iedereen is in zijn eigen gedachten verzonken. Uiteindelijk staat Jemal op. We volgen zijn voorbeeld en ik voel tranen branden als de duisternis mijn vrienden opslokt. Een uur lang was ik terug in Afrika, waar ik jarenlang gelukkig rondzwierf in een vorig leven, en ik denk aan een recensie van de film Sliding doors die ik ooit las en de ene zin eruit die door mijn hoofd blijft spoken, waarschijnlijk omdat hij aansluit op de werkelijkheid van vandaag de dag van de mensen die weigeren afstand te doen van rede en logica: when our lives take chaotic detours, ultimately good-hearted people find each other …
Blog delen? Graag!
